Bamya değil, kuru bamya!
Mis gibi heri!
kurubamyacim.com ile siz de, kalitesi tescilli, doğal, kaliteli ve para iade garantili kuru bamyalar satın alabilir, tüketebilirsiniz.Hem de bir tıkla! Artık içim rahat, Kuru Bamyacım var!
1- Kültürümüzde Kuru Bamya
Üretim ve tüketim tarzı/tercihi kültürün önemli bir unsurudur. Kuşkusuz bir şeyin kültür halini alması uzun zamana yayılan uygulamaların ve coğrafi koşulların bir sonucudur. Kültürümüzde özellikle kuru bamyanın özel bir yeri olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Akdeniz, Eğe ve Marmara gibi bölgelerde taze bamya ve konservesi tüketilirken, İç Anadolu bölgesinde ise yaygın olarak kuru bamya tüketilmekte ve hemen hemen İç Anadolu bölgesindeki tüm illerde kuru bamya çorbası düğün, mevlit ve bayram yemeğidir.
İç Anadolu bölgesi ve çevre (Bolu, Afyon, Çorum) illerinin yemek kültüründe önemli bir yeri olan kuru bamya bu özelliğini hala korumakta olup, yeri geldiğinde düğün sahipleri düğünlerinde kaç kilo bamya kullandıklarıyla öğünmekte ve düğünlerinin büyüklüğünü pişirdikleri bamya ile ifade etmektedirler.
İç Anadolu bölgesi ve merkezinde Konya olmak üzere çevreye doğru azalan bir kuru bamya tüketim alışkanlığı olduğu söylenebilir.
Kuru bamya üretiminde Amasya hiç kuşkusuz ana üretim merkezidir. Taşova ve Göynücek ilçelerinin sayılı köyünde ana ürün olarak üretimi yapılan kuru bamya oldukça zahmetli bir işçilik sürecine sahiptir. Amasya dışında Çorum’un Kargı, Denizli’nin Çal, Uşak’ın Eşme ilçelerinde de bir miktar kuru bamya üretimi yapılsa da, bu durum ana üretim merkezinin Amasya olduğunu değiştirmemektedir. Özellikle çiçek bamya dendiğinde ilk önce Amasya akla gelmektedir.
2- Kuru Bamyacılık
Amasya’nın Göynücek ve Taşova ilçelerinde yaklaşık 15-20 köyde kuru bamya üretimi yapılmaktadır. Kuru bamya üretiminin yapıldığı köyler; Göynücek ilçesinde Yeşilırmak’ın kolu olan Çekerek kıyılarında arazinin azaldığı, kıyı ile dağ arasının birleştiği dar arazi kesitlerinde yapılmaktadır. Taşova’da ise aynı durum doğrudan Yeşilırmak’ın kıyıları için geçerlidir. Özetle çok zahmetli olan kuru bamya üretimi arazinin kıt olduğu köylere mahsustur. Zira köylünün dar alanda emek gücü ile fiyatı yüksek olan ürün ekmekten başka çaresi yoktur. Bu ürün kuru bamyadan başkası değildir. Her iki ilçede de “bamya” isminin yer aldığı festivaller yapılmaktadır. “Göynücek Bamya ve Kültür Festivali”, Taşova’da ise; “Taşova Çiçek Bamyası Kültür ve Sanat Festivali” yapılmaktadır. Her iki ilçede de bamya adıyla ve bamya adına festival yapılması bu ilçeler için kuru bamyanın önemini anlatmaya yeter de artar bile. Diğer taraftan her iki ilçede de Perşembe günleri bamya pazarı kurulmaktadır. Bamya pazarının kendine has bir cümbüşü ve kokusu olduğunu ancak bamya pazarına yolu düşenler bilir.
Kuru bamya üretimi kendine has bir kültürü de yaratmıştır. Bu kültürün en belirgin özelliği çalışkanlığı ve dayanışmayı yaratmasıdır. Bamya ekiciliği yapan ailenin; çocukları, kadın-erkek yetişkinleri ve nihayet yaşlıları üretimin kendilerince bir ucundan tutarlar. Çocuklar ve yaşlılar tarlada çalışmaya güç yetiremeseler bile evde dizme işine mutlaka yardım ederler. Aile tüm üyeleri bu yardım ve katkılarının karşılığını bir şekilde alırlar. Örneğin; nişanlı kızlar kendilerine ait özel seçme bamya dizerler ve o topun parası ona aittir. Elden kalan iri bamyalar ise evin hanımınındır. Köye gelen kap-kaçakçıdan, pılı-pırtıcıdan kendince evin ihtiyaçlarını alır. Aile eğer traktörünü değiştirmeyi veya düğün gibi hayırlı işleri varsa bu fazladan masrafları ancak daha fazla bamya ekerek ve daha fazla çalışarak yapacağını çok iyi bilir.
Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında deyim yerindeyse Göynücek ve Taşova’da her şey bamyaya endekslenir. Neredeyse para kullanılmaz dense yeridir bu aylarda, onun yerine bamya geçerlidir. Köylere gelen fırıncılar, plastikçiler, dondurmacılar ve özellikle de bu aylarda İstanbul’dan gelen bohçacılar bamya ile satış yaparlar. Öğleden sonraları kapı önlerine serilen dizilmeyi bekleyen bamya yığınları ile bohçacıların bohçaları bir birine karışır. Tespih tanesi gibi tek tek dizilen bamya dizilerinin topa, topların ise bağlanarak üst üste birikmesi aile için geleceğe umutla bakmanın en önemli vasıtası olurken, günün en sıcak vaktinde olağanüstü bir gayretle tarladan bamyanın toplanması şüphesiz gayret ve tevekkülün oluşmasına yol açmaktadır. Ve elbette komşuların birbiriyle ürünlerini yarıştırması da unutulmamalıdır. Bu yarıştırmada tatlı sert bir kıskançlık daima işin içindedir.
Vitamin, mineral ve lif kaynağı olan bamyanın faydalarını aşağıdaki gibi maddelemek mümkün olup, söz konusu faydaların azami etkisini görmek için haftada bir bamya tüketmek önerilmektedir.
İpuçları
Bamya Hakkında
İnternet ortamında bamya hakkındaki bilgilere baktığımızda iki grup bilgi olduğunu görmekteyiz:
a) Genel bilgi: Bu guruptaki bilgiler bamya bitkisinin kökeni, ülkemizdeki yetişme alanı, ürünün şekli, kabaca türleri ve yararları şeklinde özetlenebilir.
b) Teknik bilgi: Bu gruptaki bilgiler ise bamya üretiminin aşamalarını (ekim alanının hazırlanması, ekimi, bakımı, hasadını) içermektedir diyebiliriz.
Genel veya teknik hiçbir bilginin gereksiz olduğunu söylemek mümkün değildir. Esas itibarıyla bizim acımızdan tüketicinin doğrudan işine yarayacak, bamya tüketimini özendirecek, fiyat -kalite ilişkisini doğru kuracak nitelikte olması, kısaca kaliteli ürünün tanınmasını sağlayacak bilgi demektir. Yukarıda zikrettiğimiz iki kategorideki bilgiler bu amacı yerine getirmekten uzak ve belli ölçülerde de yanlıştır. Örneğin, bamyanın güneşte kurutulması gibi bir bilgi tamamen dayanaktan yoksun olarak paylaşılmaktadır. Belki de bu bilginin temel dayanağı diğer sebzelerin ekseriyetle (domates, biber, patlıcan) doğrudan güneşe maruz bırakılarak kurutulmasıdır. Bu durum bile bamya ile diğer sebzeler arasında temelli bir fark olduğunun işaretidir.
İnternet ortamındaki bilgiler satışlarımız esnasında karşılaştığımız sıkça sorulan soruları da cevaplamaktan uzak bulunmaktadır. (Sıkça sorulan sorular bölümüne bakınız.)
Tüketiliş tarzına göre bamyayı iki sınıfa ayırmak gerekir.
a) Taze sofralık bamya: Bamya burada büyük ölçüde üretildiği zaman diliminde tüketilir. Bu bamyanın üretim alanı Hatay’dan başlayarak Akdeniz, Eğe, Marmara ve Trakya bölgesindeki illerimizdir. Bu bölgede üretimi yapılan ve belirttiğimiz üzere taze olarak tüketilen bamya “sultaniye” denilen bamya türüdür. Bu bamya türü nispeten daha yumuşak, daha az alerjik etkiye sahip, daha az tüylüdür. Yaz aylarında sebze-meyve pazarlarında, manav ve marketlerde satılan bamyadır. Taze olarak, difrizde şoklanarak veya konserve olarak tüketilmektedir.
b) Kuru bamya/Amasya çiçek bamyası: Üretildiği zaman aralığında değil de kurutularak kışın veya istenildiği zaman tüketilen bamya ise Amasya çiçek bamyası veya kuru bamya olarak bilinen bamyadır. Üretimim çok önemli bir bölümü Amasya’nın Taşova ve Göynücek ilçelerinde yapılmaktadır. Ülkemizde kuru bamya üretimi Taşova ve Göynücek dışında Çorum’un Kargı, Denizli’nin Çal, Diyarbakır’ın Lice ilçesi ile Kütahya, Uşak ve Balıkesir illerimizde bir miktar üretilmektedir. Esas itibarıyla hakiki çiçek bamya Taşova, Tosya ve bir miktar da Göynücek’te üretilmektedir. Bahsettiğimiz diğer illerdeki kuru bamyanın yöresi dışında pek bir etkisi bulunmamaktadır. Bizi kültürel ve ticari olarak ilgilendiren kuru bamya yani Amasya çiçek bamyası olduğu için, “Kuru Bamyacılık ve Amasya” linki altında daha ayrı ayrıntılı olarak yer almaktadır.
Kaliteli bamya nasıl anlaşılır?
Sık Sorulan Sorular